In het licht van het zoveelste schandaal rond machtsmisbruik – deze keer de tirannie van Matthijs van Nieuwkerk bij De Wereld Draait Door – kunnen we het anarchistische wantrouwen tegenover hiërarchische macht alleen maar hartgrondig beamen. Hierin ligt de blijvende waarde van het anarchisme, voor onze tijd en voor de toekomst!
De schandalen rond machtsmisbruik stapelen zich inmiddels op: zie de vele schandalen in de nasleep van de MeToo-beweging, in de Katholieke Kerk, de superrijke elite (Jeffrey Epstein, prince Andrew), Hollywood (Harvey Weinstein), televisie (DWDD, The Voice of Holland), de sportwereld, de werkvloer, de jeugdzorg, de danswereld, de Tweede Kamer (Khadija Arib), het Europarlement… Deze schandalen maken keer op keer duidelijk dat het fout gaat als mensen afhankelijk zijn van anderen die machtiger zijn dan zij. Hiërarchische machtsrelaties corrumperen, dat weten we allemaal.
En daarom, zegt het anarchisme, moet hiërarchische macht altijd worden afgebroken, afgekraakt, bekritiseerd, ondermijnd en uiteindelijk vervangen door 100% horizontale relaties van wederzijdse instemming. Macht, zoals Noam Chomsky uitlegt, moet constant democratisch gecontroleerd en gelegitimeerd worden: “The burden of proof for any exercise of authority is always on the person exercising it – invariably… And if they can’t justify it, it’s illegitimate and should be dismantled. To tell you the truth, I don’t understand anarchism as being much more than that.”
De maatschappij als hiërarchische machtspiramide moet daarom afgeplat worden tot een egalitaire pannenkoekmaatschappij, waar iedereen zoveel als mogelijk op hetzelfde machtsniveau staat, waar elke stem even zwaar telt. En waar dat niet kan, waar afhankelijkheidsrelaties onvermijdelijk zijn (bijvoorbeeld in ouder-kind-relaties en de zorg), daar moeten ingebouwde controles en institutionele mechanismen garanderen dat machtsmisbruik onmogelijk is. Anarchisme gaat dus níet over stenen gooien naar de politie en ‘dat iedereen lekker kan doen waar hij of zij zin in heeft’. Dat is een storende, gemakzuchtige simplificatie. Aldus Noam Chomsky: “Anarchy as a social philosophy has never meant “chaos” – in fact, anarchists have typically believed in a highly organized society, just one that’s organized democratically from below.”
Anarchisme, kortom, gaat in de kern over het zo ver als mogelijk democratiseren van de samenleving. Aldus de onvolprezen Edward Abbey: “Anarchism is democracy taken seriously.”
No comments:
Post a Comment